APEL - DEKLARATE
Kryetareve te shteteve dhe te qeverive ne te gjithe boten

• PER TE NDALUAR LUFTEN KUNDER LIRISE DHE DEMOKRACISE NE VIETNAM •

• PER MBROJTJEN E TE DREJTES SE IDENTITETIT, FESE, ETNISE, KULTURES DHE POLITIKES NE VIETNAM •

• PER RESPEKTIMIN NGA ANA E VIETNAMIT TE LIRIVE THELBESORE TE DREJTAVE TE NJERIUT, CIVILE DHE POLITIKE •

• PER RESPEKTIMIN E PARIMIT TE LIGJSHMERISE DHE TE KLAUSOLES PER TE DREJTAT E NJERIUT NGA ANA E QEVERISE VIETNAMEZE DHE BASHKIMIT EVROPIAN •

Duke mare parasysh qe:

Vietnami vazhdon te jete nje nga vendet qe jane te bazuara ne sistemin monist, ku "Fronti Vietnamez i Atdheut" (Vietnamese Fatherland Front) ushtron nje kontroll te forte mbi shume sektore te jetes politike, ekonomike, sociale dhe insituzionale, e konfirmuar kjo edhe ne zgjedhjet e 28 Majit 2002 gjate te cilave vietnamezet nuk kane pasur te drejten te zgjedhin as qeverine e tyre as edhe nje parti tjeter;

Nenkomisioni i Organizates se Kombeve te Bashkuara (OKB) per minoritetet, gjate sesionit te 75-te te tij, nenvizoi "preokupimet e tij persa i perket informacioneve per kufizimin e te drejtes te lirise se shtypit (...)" dhe "persa i perket mungeses se infomazionit te detajuar mbi popullaten indigjene, vecanerisht per popullaten Dega (Montagnard)*, ashtu edhe per masat e marra per t'u siguruar te drejten per te ruajtur traditat e tyre kulturale (....) ashtu edhe per frenimin lidhur me manifestimet dhe mbledhjet publike";

Ne shkurt te 2001, manifestimet masive te minorancave etnike te Malesise Qendrore Vietnameze, (Montagnard), qe protestonin kunder konfiskimit te tokave te tyre te lashta, si edhe kunder persekutimeve fetare, jane shtypur me ndihmen e ushtrise nga ana e autoriteteve vietnameze;

Montagnard-ve gjithmone e me teper u mohohen te drejtat e tyre te identitetit fetar, etnik e kulturor. Gjithashtu dhunimet e te drejtave civile e politike vazhdojne te shtohen gjithnje e me shume;

Autoritetet vietnameze me veprimet e tyre shtypese ndaj shoqerise vazhdojne te ushtrojne tortura, duke perfshire edhe elektroshokun, zhdukjen e personave te arrestuar, shkaterrimin e kishave dhe objekteve te shenjta, dhe u premtojne shperblime autoriteteve te Kamboxhias per kapjen dhe riatdhesimin e refugjateve vietnameze;

Autoritetet e Hanoit kufizojne ne menyre te ndjeshme perdorimin e internetit dhe kane vene ne dukje deshiren per te ushtuar kontroll dhe ndrydhje ne internet dhe ne pergjithesi ne teknologjine e re;

Komisioni Evropian kohet e fundit ka adoptuar nje strategji te re bashkepunimi me Vietnamin per periudhen 2002 - 2006, me nje financim afersisht 162 milion Euro, ne te cilen pjese perberese eshte perkrahja e te drejtave te njeriut dhe democracise. Ne ecurine e marreveshjes midis BE dhe Vietnamit, edhe perse Parlamenti Europian ne disa raste ka kritikuar dhunimet e te drejtave thelbesore dhe te te drejtave civile te popullit vietnamez nga ana e autoriteteve te Hanoit, pak ose aspak vemendje i eshte kushtuar persa i perket nxitjes te parimeve demokratike dhe te te drejtave te njeriut.

Ne vazhden e marreveshjeve te bashepunimit qe lidhin Bashkimin Europian dhe Vietnamin, respektimi i parimive demokratike dhe te te drejtave te njeriut, civile dhe politike dhe si rrejdhim i parimit te ligjshmerise nga ana e autoriteteve te vendit nuk mund te konsiderohet me si nje ceshtje lidhur vetem me Vietnamin, por duhet te behet nje ceshtje qe i perket drejtperdrejte Bashkimit Evropian dhe qytetareve te tij. Komisioni Evropain, ne pergjithesi e ka shmangur kete problem, duke u nisur nga "Letrat e vendeve strategjike" lidhur me kete vend.

Ne te nenshkruarit,

PERKRAHIM

Apelin ne favor te Demokracise ne Vietnam te Thich Quang Do, kryetar i Kishes Budiste te Bashkuar te Vietnamit, qe do te lejonte realizimin e nje demokracie te vertete dhe qe ka mbledhur perkrahjen e shume personaliteteve nderkombetare dhe te me shume se 300.000 vietnamezeve.

Apelin ndaj Qeverise se Hanoit, i nenshkruar nga 21 disidente Vietnameze, qe "ikurajon Asamblene Kombetare per te respektuar te drejtat thelbesore te garantuara nga Kushtetuta dhe kerkon nga komuniteti nderkombetar te beje presion mbi Vietnamin derisa te respektoje dispozitat per te drejtat e njeriut te deklarates Universale te te drejtave te njeriut dhe te Konventes nderkombetare mbi te drejtat civile dhe politike, qe Vietnami nga 1982 eshte pjesemarres.

THELLESISHT TE SHQETESUAR

Per fatin e te nderuarit Thich Tri Luc, anetar i Kishes Budiste te Bashkuar te Vietnamit, nje refugjat i legalizuar ne Kamboxhia dhe qe zyra ne Phnom Penh e Komisariatit te Larte te Organizates se Shteteve te Bashkuara per refugjatet nuk ishte ne gjendje te mblidhte informata qe nga 25 Korriku.

Per rastin e doktor Nguyen Dan Que, qe me 11 Maj 1990, ne emer te Levizjes Paqesore per te drejtat e njeriut, publikoi nje manifest qe i kerkonte regjimit te Hanoit te respektonte te drejtat thelbesore te njeriut, te pranonte nje sistem pluralist dhe t'i rikthente te drejten popullit vietnamez per ta lejuar qe ai te zgjidhte vete menyren e tij te qeverisjes nepermjet zgjedhjeve te lira. Doktori Que u burgos dy here, nga Shkurti i 1978-s ne Shkurt te 1988-s dhe nga Qershori i 1990-s ne Gusht te 1998-s, me nje shume totale 18 vjet, qe pjesen me te madhe te ketyreve viteve e ka kaluar ne izolim. Tashme gjendet i arrestuar ne nje vend te panjohur.

DENOJME

- Arrestimin arbitrar te Nguyen Truc Cuong dhe te Nguyen Vu Viet, niper te Atit Thaddeus Nguyen Van Ly.
- Burgimin e shume te nderuarit Thich Huyen Quang, Patriak i Kishes Budiste te Bashkuar te Vietnamit, i burgosur pa akuza dhe i pagjykuar per 20 vjet. I liruar ne vitin 1997, akoma nuk eshte i autorizuar te largohet nga vendi ku mbahet i burgosur. Gjithashtu te nderuarit Thich Quang Do, i amnistuar me 1998-n mbas 20 vjeteve burgim, por i denuar perseri me dy vjet burgim administrativ, mbasi ka tentuar te kuroje Patriakun e semure.
- Persekutimet qe jane bere kunder katolikeve, dhe vecanerisht burgimin e atit Nguyen Van Ly, me 17 Maj 2001, kjo si rrejdhoje sepse predikoi fene e tij.
- Persekutimet e drejtuara kunder besimtareve te kishave "jo te njohura" dhe vecanerisht te Kishes Cao Dai, Kishes Hoa Hao dhe Kishave protestante.

I KERKOJME

Qeverise Vietnameze:

- te ndjeke pa vonese rekomandimet e Nen-Komisionit te 75-te te drejtave te njeriut te OKB-se.
- te liroje te gjithe te burgosurit, dhe vecaneserisht shume te nderuarin Thich Huyen Quang, te nderuarin Thich Quang Do, atin Li dhe doktor Nguyen Dan Que.
- te siguroje ushtrimin e plote te te drejtave civile e politike dhe te te drejtave thelbesore ne perputhje me traktatet nderkombetare, dhe vecanersiht persa i perket lirise se fese, gjithashtu edhe minoriteteve etnike si Montagnards.

Keshillit dhe Komisionit te Bashkimit Evropain

- te heqe dore nga toleranca persa i perket keqesimit te vazhdueshem te situates ekonomike, sociale, dhe instituzionale qe sipas marreveshjeve te bashkepunimit duhej te kishte ecur drejt kushteve te respektimit te te drejtave thelbesore dhe te te drejtave civile, politike dhe njerezore.
- t'i paraqese nje raport Parlamentit Evropian, perpara fundit te 2002-it, mbi masat e reja te adoptuara dhe t'i deklaroje qeverise vietnameze qellimin e BE per procedurat e pezullimit te Marreveshjes se bashkepunimit, nese qe nga ky moment deri ne fund te vitit 2002, autoritetet vietnameze nuk do te kene marre ne konsiderate kerkesat e paraqitura.

Qeverive dhe Vendeve demokratike

- te ndermarrin ne cdo menyre, ne cdo seli nderkombetare edhe ne kuadrin e raporteve te tyre bilaterale, per t'i kerkuar Vietnamit respektimin e ligjshmerise kombetare dhe nderkombetare ne fushen e te drejtave themelore te njeriut duke u nisur nga te drejtat civile dhe politike.
- te ndermarre mbrojtjen e te drejtave dhe demokracise ne Vietnam me rastin e Konferences se II-te te Ministrave te "Komunitetit te Demokracive" qe do te mbahet ne Seul, nga 10 deri me 12 Nentor te ketij viti, ne te cilin Ministrat e Puneve te Jashtme te me shume se 100 vendeve te botes do te mblidhen per te diskutuar globalizimin e demokracise.

NENSHKRUAJ APELIN
MARR PJESE ne Diten Nderkombetare te Luftes Gandiane - Paqesore
- per te manifestuar perpara ambasades vietnamite te ....
- per te marre iniciativen e meposhtme (per shembull, dergoj apelin 50 peronave te tjere, kontaktoj personalitete, parlamentare, gazetare, mbaj nje greve urie me 21 shtator..., )


*Montagnards - (frengjisht), malesor. Montagnard-et jane banoret e Malesise Qendrore te Vietnamit. Fiset Montagnard-e Vietnameze vetequhen edhe Populli i Deges